Koronavirüs’ten korunma yollarından hastalığın bulaşıcılığına, Koronavirüs testinden dezenfektan ve kolonyalara, tuzlu su ile gargaradan maske ve eldiven kullanımına kadar salgınla ilgili pek çok konu son günlerde haberleri ve sosyal medyayı meşgul ediyor. Anadolu Sağlık Merkezi Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Melda Özdamar, Koronavirüs ile ilgili A’dan Z’ye tüm konularla ilgili açıklamalarda bulundu.

KORONAVİRÜS TESTİ NEDİR?

Yeni Koronavirüs için virüsün 'RNA' dediğimiz yapısına moleküler yöntemlerle bakabildiğimiz testler var. Yeni Koronavirüs testi, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarında ve sayısı aratarak devam eden belirlenmiş Halk Sağlığı Laboratuvarlarında yapılmaktadır. Testin sonuçlanması zaman aldığından testi yaptıran kişinin izolasyon kurallarına uyarak test sonuçlarını beklemesi gerekiyor. Yani test edip, duruma göre tedavi, takip ama en önemlisi izolasyon yapmak lazım.

TEST NASIL YAPILIYOR?

Testi yapan kişiler, çok özel şartlarda, özel kişisel koruyucu ekipman giyerek, sıkı önlemler altında yapması gerekiyor. Burundan ve/veya genizden sürüntü çubuklarıyla alınan örnekler, kapalı ortamlarda, çok dikkatli bir şekilde taşınıp laboratuvarda test ediliyor.

TEST SONUCU NE ZAMAN ÇIKIYOR?

Test, ilgili hekim karar verdiği andan itibaren 7/24 çalışan referans merkezlerine gönderilir, en erken 36 saatte sonuçlanıyor.

BU TEST KESİN TANIYI KOYUYOR MU?

Bahsettiğimiz gibi çok fazla bileşen var laboratuvar aşamalarında. Testlerle ilgili halkımız tarafından hiçbir güvensizlik olmasın, kanıta dayalıdır ve test sayısı arttırılarak devam edecektir.

TESTİ NERELERDE YAPTIRABİLİYORUZ?

Ateş, öksürük gibi belirtiler olduğunda mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor.

BU TESTİN YAPILMASI İÇİN HANGİ BELİRTİLERİN OLMASI LAZIM?

Kişinin eğer şikâyeti varsa, belli bir yaş üzerindeyse veya bilinen bir koronavirus hastası ile teması var ise hastaneye başvurması gerekiyor.

KORONAVİRÜS’TEN ŞÜPHE EDENLER NE YAPMALI?

14 gün evde kalmayı ve 14 kuralı unutmamak gerekiyor bu süreçte. Öksüren veya ateşi olan birisiyle temasınız olduysa veya sizde ateş, öksürük, kırgınlık, nefes almada sıkıntı oluyorsa bir sağlık kuruluşuna gidilmeli. Bütün eşyalarını ayırarak evde, odalarında oturmalılar, ev hapsine dönüştürmeliler. Bu bulaşma zincirini engellememiz gerekiyor. Hele ki çevrenizde akciğer hastalığı olan, astım, kalp hastalığı, şeker hastalığı veya altta yatan başka hastalıklara sahip olan erişkin ya da çocuk varsa. Biz iyi olsak da onlarla temasımızla bu hastalığı ağır geçirmelerine yol açabiliriz.

BU SÜREÇTE İNSANLARLA NE KADAR MESAFEDE OLMAMIZ GEREKİYOR?

Bu yüzden toplu taşımalar, sosyal aktiviteler, düğünler, spor müsabakaları gibi birçok etkinlik iptal edildi. Çok yakın mesafede kısa süre bile bulunmamanız, el temasları, tokalaşma, sarılma gibi durumları engellemeniz gerekiyor.

AİLELER EVDE KARANTİNAYA NASIL DİKKAT ETMELİDİR?

Eşyalarının hepsi, temas edilen her şeyi ayırmamız gerekiyor. Evin içerisinde çocuklarımıza, eşimize bu durumu anlatarak önlemlerimizi almamız gerekiyor.

KARANTİNA VEYA İZOLASYONA ALINAN EVDE HERKES AYRI AYRI ODALARDA MI KALMALI?

İzolasyona alınması gereken kişinin odadan dışarı çıktığında ya da aile içi temaslarında tıbbi maske takması gerekiyor. Kirlendiğini düşündüğü andan itibaren o maskeyi atıp yenisini takması gerekiyor.

ELLER NASIL YIKANMALI?

Özellikle çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırmak önemli. El yıkamadaki önemli ayrıntı süresidir.

ELDİVEN KORONAVİRÜS’TEN KORUR MU?

Eldiven takmadan önce veya taktıktan sonra da ellerimizi yıkamamız gerekiyor. Sağlık merkezleri dışında, ev ve iş yeri gibi günlük kullanımda su ve sabun ile yıkamaya tercih edilmemeli.
Ancak elinize kolonyayı döktükten sonra elimizin her yerini ovuşturup kurutmalıyız.

EL DEZENFEKTANLARI KORONAVİRÜS’TEN KORUR MU?

Evet, kolonyada olduğu gibi el dezenfektanları da elimizin her yüzeyini ovuşturup kuruttuğumuzda korur.

GRİP AŞISI KORONAVİRÜS’TEN KORUR MU?

Grip aşısının mevsim başında yapılması gerekiyor. Bu aşı gripten korur ancak Koronavirüs’ten korumuyor. Koronavirüs aşısı geliştirildiğinde özellikle risk grubundaki insanların bu aşıyı yaptırmaları çok önemli olacaktır. Yaz mevsiminde Koronavirüs’ün azalacağı söyleniyor. Tahminler azalacağı yönünde ancak henüz bunu net bilmiyoruz.

Öncelikle kalabalık toplantı ortamlarının ve büyük konferansların iptal edilmiş olması gerekiyor. Eller ile ağız ve yüze dokunulmaması gerekiyor. En önemlisi de şüpheli biri ile temas varsa veya bir seyahat sonrası ya da bu enfeksiyonu geçirdiğini bildiğimiz birinin yakınlarıyla temas edildiyse başkalarına bulaştırmamak için kendimizi ev izolasyonuna almamız gerekiyor.

Bu dönem tokalaşmayı kesinlikle bırakmak gerekiyor. Tüm kurumlar ateşi olan ve öksüren kişilerin işe gelmemeleri konusunda uyarıları zaten yapıyor. El dezenfektanlarının ilgili yerlere yerleştirilmesi de önemli. Tuvalet ve yemekhanelerde temasın çok olacağı bölümlere dikkat edilerek düzenlenmesi gerekiyor. Gerekli durumlarda eldiven ve tıbbi maske kullanılmalı.

KORONAVİRÜS’ÜN GRİPTEN FARKI NE?

Gripte kırgınlık, burun akıntısı gibi bulgular erken başlıyor ve biz hastalığı erken anlayabiliyoruz. Koronavirüs’te ise belirtiler ani başlayan ateş ve kuru öksürük şeklinde ve kötüleşme olacaksa da aniden ağırlaşıyor hastalar. Bulaşma hızını azaltarak, salgını yaymaya çalışmak ve sağlık hizmetinin devamlılığını sağlayabilmek tüm çabamız.